تجهیزات جانبی روانکاری با تمرکز بر فیلتر گریس و فیلتر روغن، درپوش تنفسی بشکه، واحد مراقبت پنوماتیک، جعبه محافظ پمپ، قرقره شلنگ گریس و روغن، ژاکت حرارتی، تابلوی کنترل، لوله و اتصالات و جک پمپ هیدرولیکی، زیرساختی تمیز، ایمن و پایدار برای مدارهای تکخطی، پیشرونده و دوخطی ایجاد میکنند و با کاهش آلودگی، کاهش افت فشار و بهبود کنترل، بهرهوری نگهداری و تعمیرات را در صنایع فولاد، سیمان، معدن و فرآیندی افزایش میدهند.
تجهیزات جانبی روانکاری مجموعهای از اجزا و لوازم تکمیلی هستند که برای فیلتراسیون، ایمنی، توزیع، کنترل و نگهداری سیستمهای روانکاری صنعتی بهکار میروند و با کاهش آلودگی، پایش فشار و سطح، محافظت در برابر شرایط محیطی و سادهسازی سرویس، پایداری مدارهای تکخطی، پیشرونده و دوخطی را تضمین میکنند. انتخاب درست این تجهیزات با توجه به نوع روانکار، فشار کاری، دمای محیط و استانداردهای نصب باعث افزایش طول عمر پمپها، انژکتورها، مقسمها و شیلنگها شده و توقفات ناگهانی را کاهش میدهد.
انواع تجهیزات جانبی روانکاری و ساختار عملکرد
هر زیرگروه با هدف مشخصی در مدار روانکاری بهکار میرود؛ فیلترها آلودگی را حذف میکنند، واحد مراقبت کیفیت هوای ابزارهای پنوماتیک را پایدار نگه میدارد، قرقره شلنگ مدیریت انتقال روانکار را امن میکند، ژاکت حرارتی گرانروی را در دمای پایین کنترل میکند، تابلوی کنترل فرمان و مانیتورینگ را یکپارچه میسازد، و لوله و اتصالات مسیرهای توزیع را با افت فشار حداقلی شکل میدهند. در ادامه نقش هر زیرگروه در سیستم روانکاری تشریح شده است.
فیلتر گریس (Grease Filter)
برای حذف ذرات جامد از مدار گریس در ورودی پمپ، خط اصلی یا قبل از مقسمها استفاده میشود تا سایش اجزا و گرفتگی مجاری کاهش یابد. طراحی با المنتهای مشبافت یا سینترشده و بدنه مقاوم به فشار، افت فشار کم و سرویس دورهای آسان را فراهم میکند.
فیلتر روغن (Oil Filter)
برای تصفیه روغنهای صنعتی در خطوط تغذیه، بایپس یا برگشت به مخزن بهکار میرود و با دقت فیلتراسیون مناسب، عمر یاتاقانها و شیرها را افزایش میدهد. وجود نشانگر اختلاففشار برای زمان تعویض المنت توصیه میشود.
درپوش تنفسی بشکه (Breather Cap)
روی درام یا مخزن روغن نصب میشود تا با تهویهٔ کنترلشده، ورود گردوغبار و رطوبت به حداقل برسد. نسخههای دارای المنت رطوبتگیر برای محیطهای مرطوب ارجح است.
واحد مراقبت پنوماتیک (Air Treatment Unit)
برای تغذیهٔ مطمئن عملگرها و پمپهای پنوماتیک در سیستم روانکاری، ترکیب رگولاتور، فیلتر و روغنزن هوای فشرده را پایدار میکند. تنظیم فشار، حذف میعانات و افزودن مهروغن مطابق توصیهٔ سازندهٔ پمپ ضروری است.
جعبه محافظ پمپ (Pump Protection Enclosure)
کابین یا پوشش محافظ که پمپ، فیلتر و اتصالات را از گردوغبار، رطوبت و ضربه مصون میکند و سطح ایمنی و تمیزی محل نصب را بالا میبرد؛ گزینههای دارای تهویه و قفل ایمنی برای سایتهای سخت پیشنهاد میشود.
قرقره شلنگ گریس و روغن (Hose Reel)
برای جمعکردن ایمن شیلنگ و تحویل کنترلشدهٔ روانکار در خطوط سرویس و توزیع استفاده میشود. مکانیزم جمعکن یکنواخت، شیلنگ مقاوم و یاتاقانبندی مناسب باعث کاهش نشتی و فرسودگی میشود.
ژاکت حرارتی (Heater Jacket)
برای پایدار نگهداشتن گرانروی گریس و روغن در دماهای پایین و کمک به راهاندازی سرد بهکار میرود. کنترل دما باید با ترموستات ایمن انجام شود تا از اکسیداسیون یا افت خواص روانکار جلوگیری شود.
تابلوی کنترل (Control Panel)
مرکز فرمان، پایش و ایمنی مدار روانکاری با امکان تعریف زمانبندی، قرائت فشار/سطح، آلارمها و اینترلاکها است. ورودیهای سوئیچ فشار، سنسور سطح و پالسها بهصورت یکپارچه تحلیل شده و فرمانهای استارت/استاپ و سوئیچینگ صادر میشود.
لوله و اتصالات (Tube, Hose & Fittings)
شبکهٔ توزیع روانکار را تشکیل میدهند و باید با توجه به فشار کاری، طول مسیر، سازگاری شیمیایی و شرایط محیطی انتخاب شوند. رعایت قطر مناسب، شعاع خمش و آببندی استاندارد افت فشار و نشتی را کاهش میدهد.
جک پمپ هیدرولیکی (Hydraulic Drum Jack)
برای بلندکردن و تثبیت درام/پالت پمپهای درامی و تسهیل دسترسی سرویس بهکار میرود. انتخاب ظرفیت بار و استحکام سازهای مطابق وزن و ابعاد مخزن الزامی است.
کاربرد تجهیزات جانبی روانکاری در صنایع مختلف
| صنعت |
مزیت عملکرد تجهیز جانبی |
نکتهٔ کلیدی در طراحی |
| فولاد، نورد و ریختهگری |
کاهش آلودگی و سایش با فیلتر مناسب |
پایش اختلاففشار فیلتر و بایپس ایمن |
| سیمان و معدن |
دوام در گردوغبار و شوک حرارتی |
درجهٔ حفاظت مناسب مانند IP65 و کابین محافظ |
| پتروشیمی و فرآیندی |
کنترل دقیق و اینترلاکهای ایمنی |
تابلوی کنترل با ورودی/خروجی ماژولار |
| خودروسازی و ماشینسازی |
تحویل تمیز و یکنواخت روانکار |
قرقره شلنگ و اتصالات با افت فشار کم |
راهنمای انتخاب تجهیزات جانبی
- ماهیت روانکار: روغن صنعتی یا گریس تا NLGI 2 (انگلیسی) با توجه به گرانروی و دمای کار.
- فشار و دبی مدار: سایزبندی لوله/شیلنگ، کلاس فشار و ظرفیت فیلتراسیون متناسب با پمپ.
- شرایط محیطی: گردوغبار، رطوبت و دمای محیط؛ انتخاب IP و متریال سازگار.
- نگهداری: دسترسی آسان به المنت فیلتر، نقاط تست فشار و سرویس ایمن.
- ایمنی و کنترل: سازگاری الکتریکی تابلوی کنترل با سنسورها و اینترلاکها.
- نصب: مسیرگذاری کوتاه با حداقل زانویی، آببندی استاندارد و مهار لرزش.
نکات نصب و نگهداری
- تمیزی اولیهٔ لولهها و شیلنگها قبل از مونتاژ برای جلوگیری از ورود براده.
- استفاده از فشارسنج مرجع برای تنظیم و ثبت شرایط کار پایه.
- تعویض دورهای المنت فیلتر بر اساس اختلاففشار علامتگذاریشده.
- بازبینی نشتی اتصالات و گشتاورگیری طبق توصیهٔ سازنده.
- کنترل ادواری عملکرد تابلوی کنترل، آلارمها و اینترلاکها.
سؤالات متداول
❓ برای مدار گریس، فیلتر در کدام نقطهٔ مدار نصب شود؟
✅ بسته به طراحی، در ورودی پمپ یا خط اصلی پیش از مقسمها نصب میشود تا از ورود ذرات به اجزای دوزینگ جلوگیری شود و افت فشار کنترل گردد.
❓ آیا ژاکت حرارتی برای همهٔ سیستمها لازم است؟
✅ خیر؛ در دماهای پایین یا هنگام راهاندازی سرد که گرانروی بالا است، ژاکت با کنترل ترموستاتیک توصیه میشود تا پایداری دبی حفظ شود.
❓ چه زمانی باید المنت فیلتر تعویض شود؟
✅ وقتی نشانگر اختلاففشار به محدودهٔ هشدار میرسد یا اختلاففشار از مقدار مرجع عبور میکند؛ ثبت تاریخچهٔ سرویس برای پیشگیری مفید است.
جمعبندی نهایی
تجهیزات جانبی روانکاری با فیلتراسیون هدفمند، حفاظت محیطی، مدیریت توزیع و کنترل هوشمند، شریانهای یک سیستم روانکاری پایدار را شکل میدهند. با انتخاب صحیح فیلترها، قرقره شلنگ، ژاکت حرارتی، تابلوی کنترل و شبکهٔ لوله و اتصالات متناسب با فشار، دبی و شرایط محیطی، کیفیت روانکاری افزایش یافته و هزینههای توقف و تعمیرات بهطور محسوسی کاهش مییابد.